سرطان پروستات
Prostate Cancer
📘 توضیح کلی
سرطان پروستات یکی از شایعترین سرطانها در مردان است و زمانی رخ میدهد که سلولهای غیرطبیعی در غده پروستات شروع به رشد و تقسیم کنترلنشده میکنند. این سرطان معمولاً رشد آهسته دارد، اما برخی انواع آن میتوانند تهاجمی باشند و به سایر بخشهای بدن گسترش یابند.
🌍 همهگیرشناسی
- دومین سرطان شایع در مردان در جهان.
- بیش از ۱.۴ میلیون مورد جدید سالانه گزارش میشود.
- شیوع بیشتر در مردان بالای ۵۰ سال.
- در ایران نیز سرطان پروستات یکی از شایعترین سرطانهای مردان است.
- عوامل خطر : سن بالا، سابقه خانوادگی، جهشهای ژنتیکی (BRCA1, BRCA2) ، رژیم غذایی پرچرب، چاقی.
⚠️ علائم بالینی
- مشکلات ادراری (تکرر، جریان ضعیف، احساس تخلیه ناقص).
- خون در ادرار یا منی.
- درد لگن یا کمر.
- اختلال در عملکرد جنسی.
- در مراحل پیشرفته: متاستاز به استخوان (درد استخوانی).
🧪 علتهای بروز بیماری
- جهشهای ژنتیکی در سلولهای پروستات.
- عوامل هورمونی (افزایش سطح آندروژنها).
- سبک زندگی ناسالم (چاقی، رژیم غذایی پرچرب).
- سابقه خانوادگی سرطان پروستات.
- افزایش سن (مهمترین عامل خطر).
🛡️ راههای پیشگیری
- رژیم غذایی سالم (کمچرب، غنی از سبزیجات و میوهها).
- فعالیت بدنی منظم.
- حفظ وزن مناسب.
- غربالگری منظم در مردان بالای ۵۰ سال یا افراد پرخطر.
- اجتناب از دخانیات و الکل.
🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی
|
نوع آزمایش |
کاربرد |
|
PSA آنتیژن اختصاصی پروستات |
بررسی سطح خون برای غربالگری |
|
معاینه دیجیتال رکتال (DRE) |
بررسی اندازه و قوام پروستات |
|
بیوپسی پروستات |
تشخیص قطعی |
|
MRI و CT |
بررسی وسعت بیماری |
|
اسکن استخوان |
بررسی متاستاز به استخوان |
💊 درمان بیماری
- نظارت فعال (Active Surveillance) : در موارد کمخطر.
- جراحی: پروستاتکتومی رادیکال.
- رادیوتراپی: درمان موضعی یا پس از جراحی.
- هورمونتراپی (ADT) : کاهش سطح آندروژنها.
- شیمیدرمانی : در موارد پیشرفته یا مقاوم.
- درمان هدفمند و ایمونوتراپی : در بیماران خاص با جهشهای ژنتیکی.
⚠️ عوارض و پیشآگهی
- بیاختیاری ادرار پس از جراحی.
- اختلال عملکرد جنسی.
- متاستاز به استخوان و اندامهای دیگر.
- پیشآگهی : در مراحل اولیه بسیار خوب است؛ در مراحل پیشرفته بستگی به پاسخ درمان دارد.