🌿 سرطان روده بزرگ

Colorectal Cancer

📘 توضیح کلی

سرطان روده بزرگ (Colorectal Cancer) یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در جهان است که در کولون یا رکتوم ایجاد می‌شود. این سرطان معمولاً از پولیپ‌های آدنوماتوز آغاز می‌شود که به‌مرور زمان سرطانی می‌شوند. تشخیص زودهنگام از طریق غربالگری می‌تواند به‌طور قابل توجهی شانس درمان موفق را افزایش دهد.

🌍 همه‌گیرشناسی

• سومین سرطان شایع در جهان و دومین علت مرگ ناشی از سرطان.
• سالانه بیش از ۱.۹ میلیون مورد جدید گزارش می‌شود.
• شیوع بیشتر در کشورهای توسعه‌یافته، اما در حال افزایش در کشورهای در حال توسعه.
• در ایران، سرطان کولورکتال یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در هر دو جنس است.
• عوامل خطر: سن بالا، رژیم غذایی پرچرب و کم‌فیبر، سابقه خانوادگی، بیماری‌های التهابی روده.

⚠️ علائم بالینی

• تغییر در عادات دفع (یبوست یا اسهال).
• خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی.
• درد یا گرفتگی شکم.
• کاهش وزن بدون علت.
• ضعف و کم‌خونی ناشی از خونریزی مزمن.
• در مراحل پیشرفته : انسداد روده.

🧪 علت‌های بروز بیماری

• پولیپ‌های آدنوماتوز (پیش‌سرطانی).
• عوامل ژنتیکی (سندرم لینچ، پولیپوز خانوادگی).
• رژیم غذایی ناسالم (پرچرب، کم‌فیبر، گوشت فرآوری‌شده).
• سبک زندگی کم‌تحرک.
• مصرف الکل و دخانیات.
• بیماری‌های التهابی روده  (IBD) .

🛡️ راه‌های پیشگیری

• رژیم غذایی سالم (غنی از فیبر، سبزیجات و میوه‌ها).
• فعالیت بدنی منظم.
• اجتناب از مصرف دخانیات و الکل.
• غربالگری منظم با کولونوسکوپی از سن ۴۵ سالگی (زودتر در افراد پرخطر).
• برداشتن پولیپ‌ها قبل از سرطانی شدن.

🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی

💊 درمان بیماری

• جراحی :  درمان اصلی (برداشتن بخش درگیر کولون یا رکتوم).
• شیمی‌درمانی :  قبل یا بعد از جراحی برای کاهش خطر عود.
• رادیوتراپی :  به‌ویژه در سرطان رکتوم.
• درمان هدفمند :  داروهای ضد EGFR یا VEGF در موارد پیشرفته.
• ایمونوتراپی :  در بیماران با نقص در سیستم ترمیم   DNA (MSI-high) .

⚠️ عوارض و پیش‌آگهی

• انسداد یا سوراخ شدن روده.
• متاستاز به کبد و ریه.
• عوارض درمان (اسهال، تهوع، ضعف ایمنی).
• پیش‌آگهی : بستگی به مرحله بیماری دارد؛ تشخیص زودهنگام شانس بقا را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.