ناباروری
Infertility
📘 توضیح کلی
ناباروری به معنای عدم توانایی زوجین در بارداری پس از ۱۲ ماه رابطه جنسی منظم بدون استفاده از روشهای پیشگیری است. این مشکل میتواند ناشی از عوامل زنانه، مردانه یا ترکیبی باشد و در برخی موارد علت مشخصی یافت نمیشود. ناباروری نهتنها یک مسئله پزشکی، بلکه یک چالش روانی، اجتماعی و فرهنگی نیز محسوب میشود.
🌍 همهگیرشناسی
- حدود ۱۰ تا ۱۵٪ زوجین در جهان با ناباروری مواجه هستند.
- در ایران نیز آمار مشابهی گزارش شده است.
- سهم عوامل:
- زنانه : حدود ۴۰٪
- مردانه : حدود ۳۰٪
- ترکیبی یا ناشناخته : حدود ۳۰٪
- افزایش سن ازدواج و سبک زندگی ناسالم باعث افزایش شیوع ناباروری شده است.
⚠️ علائم بالینی
- عدم بارداری پس از یک سال تلاش.
- در زنان : قاعدگی نامنظم، درد لگنی، علائم هورمونی (پرمویی، آکنه).
- در مردان : کاهش حجم یا کیفیت اسپرم، مشکلات جنسی.
- اغلب بدون علامت واضح و تنها با عدم بارداری مشخص میشود.
🧪 علتهای بروز بیماری
در زنان:
- اختلالات تخمکگذاری PCOS ) نارسایی زودرس تخمدان ( .
- انسداد لولههای فالوپ (عفونت، اندومتریوز).
- مشکلات رحمی (فیبروم، پولیپ، ناهنجاریهای مادرزادی).
- اختلالات هورمونی (تیروئید، پرولاکتین بالا).
در مردان:
- کاهش تعداد یا کیفیت اسپرم.
- واریکوسل.
- عفونتهای تناسلی.
- اختلالات هورمونی.
- عوامل ژنتیکی (مانند سندرم کلاینفلتر).
عوامل مشترک:
- سن بالا.
- چاقی و سبک زندگی ناسالم.
- مصرف دخانیات و الکل.
- استرس مزمن.
- مواجهه با مواد شیمیایی و آلایندهها.
🛡️ راههای پیشگیری
- ازدواج و بارداری در سنین مناسب.
- سبک زندگی سالم (ورزش، تغذیه متعادل).
- اجتناب از دخانیات و الکل.
- درمان عفونتهای تناسلی در زمان مناسب.
- پایش سلامت باروری در زنان و مردان.
🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی
|
گروه |
آزمایشها |
|
زنان |
سونوگرافی، بررسی هورمونها (FSH, LH, TSH, Prolactin)، هیستروسالپنگوگرافی (HSG)، لاپاراسکوپی |
|
مردان |
آزمایش اسپرم (Semen analysis)، بررسی هورمونها (Testosterone, FSH, LH)، سونوگرافی بیضه |
|
مشترک |
آزمایش های ژنتیک، بررسی بیماریهای زمینهای |
💊 درمان بیماری
درمانهای دارویی:
- تحریک تخمکگذاری (کلومیفن، لتروزول، گنادوتروپینها).
- درمان اختلالات هورمونی (تیروئید، پرولاکتین).
- درمان عفونتها.
درمانهای جراحی:
- اصلاح انسداد لولههای فالوپ.
- درمان واریکوسل در مردان.
- برداشتن فیبروم یا پولیپ رحمی.
روشهای کمکباروری (ART) Assisted Reproductive Technology :
- IUI (Intrauterine Insemination) : تزریق اسپرم داخل رحم.
- IVF (In Vitro Fertilization) : لقاح آزمایشگاهی.
- ICSI (Intracytoplasmic Sperm Injection) : تزریق اسپرم داخل تخمک.
- استفاده از تخمک یا اسپرم اهدایی در موارد خاص.
⚠️ عوارض و پیشآگهی
- فشار روانی و اجتماعی بر زوجین.
- افزایش خطر افسردگی و اضطراب.
- هزینههای بالای درمان.
- پیشآگهی : بستگی به علت ناباروری دارد؛ با پیشرفت روشهای کمکباروری، شانس بارداری بهطور قابل توجهی افزایش یافته است.