آسم

Asthma

📘 توضیح کلی

آسم یک بیماری مزمن التهابی راه‌های هوایی است که با تنگی نفس، خس‌خس سینه و سرفه‌های مکرر مشخص می‌شود. در این بیماری، راه‌های هوایی نسبت به محرک‌ها (آلرژن‌ها، ورزش، هوای سرد، عفونت‌ها) بیش‌ازحد حساس شده و دچار التهاب و تنگی می‌شوند. آسم می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد و نیازمند درمان طولانی‌مدت و کنترل دقیق است.

🌍 همه‌گیرشناسی

• بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در جهان مبتلا به آسم هستند.
• شیوع در کودکان بیشتر است، اما در بزرگسالان نیز دیده می‌شود.
• در ایران، آسم یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن تنفسی محسوب می‌شود.
• عوامل خطر: سابقه خانوادگی آلرژی یا آسم، تماس با دود سیگار، آلودگی هوا.

⚠️ علائم بالینی

• تنگی نفس متناوب.
• خس‌خس سینه (ویـزینگ).
• سرفه‌های خشک، به‌ویژه شبانه یا هنگام ورزش.
• احساس فشار در قفسه سینه.
• علائم معمولاً متناوب و با محرک‌ها تشدید می‌شوند.

🧪 علت‌های بروز بیماری

• ژنتیک :  سابقه خانوادگی آسم یا آلرژی.
• محیط :  آلودگی هوا، دود سیگار، گرد و غبار.
• آلرژن‌ها :   گرده گیاهان، موی حیوانات، کپک.
• عوامل محرک :  ورزش، هوای سرد، عفونت‌های ویروسی.

🛡️ راه‌های پیشگیری

• اجتناب از تماس با آلرژن‌ها و محرک‌ها.
• ترک سیگار و اجتناب از دود دست دوم.
• کنترل آلودگی محیطی و استفاده از ماسک در هوای آلوده.
• واکسیناسیون علیه آنفلوآنزا و عفونت‌های تنفسی.
• پایش منظم در بیماران پرخطر.

🔬 نحوه تشخیص بیماری و آزمایش های تشخیصی

💊 درمان بیماری

• داروهای کنترل‌کننده (طولانی‌مدت):
  • کورتیکواستروئیدهای استنشاقی  (ICS) .
  • بتا-آگونیست‌های طولانی‌اثر  (LABA) .
  • آنتاگونیست‌های لکوترین  (Montelukast) .
  • داروهای بیولوژیک (Anti-IgE, Anti-IL5) در موارد شدید.
• داروهای تسکین‌دهنده (کوتاه‌مدت):
  • بتا-آگونیست‌های کوتاه‌اثر SABA) مثل سالبوتامول( .
  • آنتی‌کولینرژیک‌های استنشاقی.
• مراقبت حمایتی:
  • آموزش بیمار برای استفاده صحیح از اسپری‌ها.
  • پایش علائم و تنظیم درمان بر اساس شدت بیماری.

⚠️ عوارض و پیش‌آگهی

• حملات شدید آسم (Status Asthmaticus) که می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد.
• کاهش کیفیت زندگی و محدودیت فعالیت.
• افزایش خطر عفونت‌های تنفسی.
• پیش‌آگهی : با درمان مناسب، بیشتر بیماران زندگی طبیعی دارند.